91. Dayanışma Dersi: AİHM’in Hukuk Devleti Krizindeki Sorumluluğu – Benan Molu
Regresyon Tartışmaları serisinde Benan Molu ile birlikteydik.
“Bir adam kaç kez başını çevirebilir ve görmüyormuş gibi davranabilir?”
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Hukuk Devleti Krizindeki Sorumluluğu İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa’nın bir daha totaliter rejimlerle karşılaşmaması için hazırlanan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, taraf devletlerin “iyi niyetle” hareket ettikleri karinesine aykırı olarak, hukukun üstünlüğü ilkesi ile demokrasiyi tahrip edecek şekilde ellerindeki gücü kötüye kullanmalarını ve Sözleşme’de güvence altına alınan hak ve özgürlükleri keyfi bir şekilde sınırlandırmalarını yasaklamaktadır.
2000’lerin başından bu yana Avrupa Konseyi üyesi devletlerde otoriter eğilimlerin artması krize yol açmış, Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Jagland, Avrupa’nın Soğuk Savaş döneminden bu yana yaşadığı en büyük ve ciddi krizi yaşadığını söylemiştir. Önceki dönem Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiserliği yapan Nils Muiznieks de Avrupa Konseyi üyesi bazı devletlerde muhalif kişilerin “yargı tacizi” altında olduğunu tespit etmiştir. Türkiye’de de özellikle darbe girişiminden bu yana, muhalifler, siyasi iklimin etkisi altındaki yargı tarafından yargı tacizine maruz bırakılmaktadır. Bu hak ihlalleri AİHM önüne de taşınmıştır ve taşınmaya devam etmektedir.
AİHM hakimi Kuris, Bob Dylan’ın “Bir adam kaç kez başını çevirebilir ve görmüyormuş gibi davranabilir?” şarkısının sözüne atıf yaparak yazdığı şerhinde şöyle söylemektedir: “Dylan’ın sorusunun muhatabı sadece belirsiz bir “adam” mı? Sanmıyorum. Onun sorusu kurumları da hedef almakta. Aralarında mahkemeler de var, hem yerel hem uluslararası.”
Bu sunumda, son yıllarda aralarında Türkiye’nin de olduğu Avrupa Konseyi üyesi bazı devletlerde insan hakları, demokrasi ve hukuk devleti alanında yaşanan geriye gidişe karşı AİHM’nin nin hukuk devleti krizindeki sorumluluğu anlatıldı.
Dersin tekrarını aşağıdaki bağlantıdan izleyebilirsiniz.
